عده وفاتعده در اصطلاح فقها، عبارت از تربص (حـالت انتظار) شـرعـی اسـت کـه زن بـعـد از طلاق و زوال نکاح و یـا وفـات لازم اسـت مـدتـی درنـگ کـرده، سـپـس شـوهـر دیـگـر اختیار کند. ۱ - مدت عده وفاتزن حائل و غیر باردار از زمانی که از مرگ شوهر خویش آگاه می‌شود باید چهار ماه و ده روز عده نگه دارد؛ خواه ازدواج دائم باشد یا موقت؛ شوهرش با او نزدیکی کرده باشد یا نه، حیض بشود یا نه، حیض او مرتب باشد یا نه، حتی زن یائسه و صغیره نیز باید عده وفات نگه دارد و اگر باردار است، دورترین مدت بین زمان وضع حمل و چهار ماه و ده روز را عده وفات نگه می‌دارد؛ یعنی باید تا هنگام وضع حمل عده نگه دارد. اگر پیش از گذشتن چهار ماه و ده روز، فرزندش به دنیا آید، باید تا چهار ماه و ده روز از وقتی‌که از مرگ شوهر مطلع شده است، عده را ادامه دهد. مراد از ماه نیز ماه قمری است نه شمسی؛ لذا اگر زن، هنگام رؤیت هلال ماه از وفات شوهر خود باخبر شود چهار ماه قمری پیش رو با ده روز از ماه پنجم را عده نگه می‌دارد؛ و اگر بین ماه از وفات شوهر خویش مطلع شود اظهر آن است که کسری ماه اول را در ماه پنجم طوری جبران کند که با تلفیق چهار ماه و ده روز شود. و اگر شوهری که همسرش را طلاق رجعی داده است قبل از پایان عده طلاق وفات کند، عده طلاق باطل می‌شود و زن باید چهار ماه و ده روز عده وفات نگه دارد، مگر در مسترابه به حمل، پس در او محل تامل است؛ پس احوط وجوبی در خصوص او رعایت دورترین زمان است از بین عده وفات و وظیفه مسترابه؛ و اگر زن حامله باشد باید بین عده وفات یعنی چهار ماه و ده روز و وضع حمل، دورترین آن‌ها را عده قرار دهد و چنانچه زن از مرگ شوهرش باخبر نشده و بعد از پایان عده طلاق و ازدواج بفهمد که شوهر سابقش در بین عده طلاق فوت کرده است، ازدواج او صحیح است و از زمان بلوغ خبر فوت شوهر اول زن باید عده وفات بگیرد. ۲ - پانویس۳ - منبع• پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «عده و دلایل آن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۳۰. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. |